Bolesław Orbik 1895 -1945
Boleslaw Orbik and second wife Wladislawa Orbik nee Noruk
Family of Boleslaw Orbik, born 1895 to Kazimierz Orbik and Alexandra Orlowska and Bronislawa Karwowska, (born circa 1904)
Boleslaw Orbik's wife, Bronislawa Orbik, 39 years old, daughter of Piotr and Michalina nee Labrydz Karwowski, died on 24 May 1941 in Tajno Lanowe.
Boleslaw Orbik remarried Wladyslawa Noruk, (born 1902) and had one child:
This tragic story of Boleslaw Orbik related by a grandson Zbigniew Mierzejewski from Poland
This is a little biographical note based on Grandma’s and Mama’s stories included on my family tree. Bolesław Orbik, 1895-1945, grandfather, was a person of some importance in the village, because during both the Soviet and German occupations, he filled the role of sołtys, which surely caused him to run afoul of many people from one „camp” or the other.
Under the Soviets, he was compelled (under threat of punishment) to designate farm owners for the so-called „deportations.” He included himself, but later crossed his name off the list, influenced by the lamentations of his first wife, Bronisława, who was in an advanced state of pregnancy with her eighth child in a row, and was also developing tuberculosis. Bronisława would not have survived the hardships of deportation and would have lost the child, dying shortly thereafter.
From the account of Norberta, his daughter by his marriage to Władysława who heard the tale from direct witnesses at the time, we known that he was guided by the wealth of the farmers (with was in agreement with the Soviets’ demands) and the resourcefulness of those designated [for deportation], taking into account whether it would be easier for them to adapt to such a situation. [In other words, he chose for deportation those who were wealthy, as the Soviets demanded, and also those who had the best chance of being able to cope with the situation.]
During the period between the wars, he kept a so-called shop kolonialny shop [a shop sold foreign goods]. He was a resourceful and wealthy farm owner who was capable of carrying out many complicated jobs, both those of a carpenter and of a smith. He raised numerous children with a firm hand up to his death. After the war he was hanged by gangs that were active in the area after 1945, perhaps as an act of vengeance.
From Wladislawa’s report, we know that in the night armed people knocked on the chamber in which the parents slept and demanded food as well as transport by horse and wagon from Boleslaw, locking Wladislawa and Norberta from the outside threatening her with death if they tried to escape and simultaneously stating that her husband will return in the morning. This did not happen and only in the morning the children opened the door and people informed them that Boleslaw hangs in the old smithy near the village. Perhaps from fear of apprehension before being discovered, some [name withheld] , after years in Bialystok a trial relating to this event took place.
After the tragic death of Bolesław my grandmother and daughter escaped from
Tajno to Jaziewo and latter to Milakowo.
Information and photo provided by Zbigniew Mierzejewski.
Translation by Iwona Dakiniewicz, Fred Hoffman, and Jay Orbik, 9-12-2008.
Po Polsku
Bolesław Orbik 1895 -1945 - dziadek. Był raczej osobą poważaną we wsi gdyż tak podczas okupacji sowieckiej jak i niemieckiej piastował rolę sołtysa czym naraził się zapewne wielu osobom z jednego lub drugiego "obozu". Za sowietów był zmuszony (pod karą) do wytypowania gospodarzy do tzw "wywózki" gdzie sam się umieścił, następnie pod wpływem lamentowań pierwszej żony Bronisławy będącej w zaawansowanej ciąży z kolejnym ósmym dzieckiem, postępującej gruźlicy, skreślił z listy. Bronisława nie przeżyłaby trudów wywózki i straciłaby dziecko, umierając zresztą wkrótce potem. Z relacji córki Norberty z małżeństwa z Władysławą która słyszała historię od bezpośrednich świadków z tamtych czasów wiemy iż kierował się bogactwem gospodarzy (co było w zgodzie z żądaniami sowietów) zaradnością wytypowanych licząc na to że będzie im łatwiej poradzić sobie w takiej sytuacji. W okresie między wojennym prowadził we wsi sklep tzw."kolonialny"Był zaradnym i majętnym gospodarzem potrafiącym wykonywać wiele skomplikowanych prac, zarówno stolarskich jak i kowalskich. Liczne dzieci wychowywał twardą ręką aż do swojej śmierci. Po wojnie został powieszony przez "bandy" działające w terenie po 1945 roku być może w akcie zemsty. relacji Władysławy wiemy że w nocy zbrojni ludzie zastukali do izby w której spali rodzice i zażądali wydania żywności oraz transportu przy pomocy konia z wozem od Bolesława zamykając od zewnątrz żonę Władysławę z Norbertą, grożąc jej śmiercią jeśli spróbuje się wydostać jednocześnie twierdząc iż mąż nad ranem wróci. Tak się jednak nie stało i dopiero nad ranem dzieci otworzyły drzwi a ludzie powiadomili że Bolesław wisi w starej kuźni opodal wsi. Być może z obawy przed zdekonspirowaniem niejakiego [name omitted], po latach w B-stoku odbyła się rozprawa związana z tymi wydarzeniami.
A web site dedicated to Polish Insurgents mentions this incident: http://www.dawna-suwalszczyzna.com.pl/index.php?dzial=art&m=358
In English:
178. Orbik Bolesław-from the village of Tajno Łanowe gm.Pruska, was the first Sowieta individual MEPs sielsowietu, then he collaborated with NKWD. Killed 06.05.1945
179. Orbik Lucjan-son of the slain killed on the following day.
Po Polsku:
178. Orbik Bolesław – ze wsi Tajno Łanowe gm. Pruska, za pierwszego Sowieta był deputowanym sielsowietu, potem współpracował z NKWD. Zabity 05.06.1945
179. Orbik Lucjan – syn w/w zabity w dniu następnym.